Eskiden Çoklu Kişilik Bozukluğu olarak bilinen Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (DID), kişinin en az iki farklı bilinç durumuna sahip olduğu bir kimlik bozulmasıdır. DKB genellikle şiddetli çocukluk çağı istismarının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu hem hastayı hem de çevresindekileri rahatsız edebilir ve kafa karışıklığına neden olabilir. DKB'niz olabileceğinden endişeleniyorsanız, bir profesyonel tarafından değerlendirilerek, belirtilerinizi ve uyarı işaretlerinizi belirleyerek, DKB'nin temellerini anlayarak ve DKB ile ilgili yaygın yanılgıları ortadan kaldırarak başarılı bir şekilde öğrenebilirsiniz.
adımlar
Bölüm 1/5: Belirtileri Belirleme
Adım 1. Benlik duygunuzu analiz edin
DID hastaları, alter olarak bilinen birkaç farklı bilinç durumuna sahiptir. Bu durumlar kendilerinin her zaman mevcut olan yönleridir, ancak bireysel olarak tezahür eder ve bu sırada acı çeken kişi herhangi bir anı hatırlamayabilir. Farklı alterler, benlik duygunuzda kargaşa yaratabilir. Kafanız karışmış olabilir ve ne yaptığınızı veya bundan sonra ne olacağını bilmiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Bu hem kendiniz hem de çevrenizdekiler için çok tehlikeli olabilir.
- Bazen birden fazla kişi olduğunuzu veya başka bir varlık veya kişinin vücudunuza sahip olduğunu hissedebilirsiniz.
- Bazen hatırlayamadığınız uzun zamanlarınız olduğunu da fark edebilirsiniz.
- Diğer insanlar da size bazen farklı insanlarmışsınız gibi göründüğünü söyleyebilir.
Adım 2. Kişilikte "anahtarları" arayın
Bir "anahtar", alterler arasında geçiş yapmak için kullanılan terimdir. DID'li bir kişi, nispeten düzenli veya tutarlı bir şekilde geçiş yapacaktır. Kişilik durumları arasındaki geçiş birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürer ve alternatif bir bilinç durumunda harcanan zaman kişiden kişiye değişir. Yabancılar bazen aşağıdakilerin varlığına bağlı olarak bir geçişin ne zaman gerçekleştiğini belirleyebilir:
-
- Sesin/tınısının değişmesi.
- Sanki ışığa alışıyormuş gibi hızlı yanıp sönme.
- Davranışta veya fiziksel durumda genel bir değişiklik.
- Yüz özelliklerinde veya ifadesinde değişiklikler.
- Herhangi bir uyarı veya sebep olmaksızın düşünce veya konuşma dizisinde değişiklik.
- Çocuklarda, hayali oyun arkadaşlarına veya başka bir fantezi oyununa sahip olmak, DKB'ye sahip olmanın göstergesi değildir.
Adım 3. Etki ve davranıştaki aşırı değişiklikleri fark edin
DKB'den mustarip bireyler genellikle duygulanım (gözlemlenebilir duygu), davranış, bilinç, hafıza, algı, biliş (düşünceler) ve duyusal-motor işlevlerde büyük değişiklikler yaşarlar.
DKB'li bireyler bazen konuşma konusunda veya düşünce çizgisinde dramatik değişiklikler gösterebilir. Ya da konuşmaya "girip çıkarken" uzun süre konsantre olamama konusunda genel bir yetersizlik gösterebilirler
Adım 4. Bellek sorunlarını tanımlayın
DKB'si olan bireyler, günlük olayları, önemli kişisel bilgileri veya travmatik olayları hatırlamada zorluk da dahil olmak üzere önemli hafıza sorunları yaşarlar.
DID ile ilişkili bellek sorunları türleri, normal, günlük unutkanlıkla tutarlı değildir. Anahtarlarınızı kaybetmek veya arabanızı nereye park ettiğinizi unutmak yeterince aşırı değildir. DKB'li kişilerin hafızalarında, yakın zamanda meydana gelen bir durumun tamamını hatırlamamak gibi önemli boşluklar olacaktır
Adım 5. Tehlike seviyenizi izleyin
DID, yalnızca semptomlar sosyal, mesleki veya diğer günlük işlevsellik alanlarında önemli bozulmaya neden olduğunda teşhis edilir.
- Belirtileriniz (farklı durumlar, hafıza sorunları) size çok fazla acı ve ıstırap veriyor mu?
- Belirtileriniz nedeniyle okul, iş veya ev yaşamıyla ilgili önemli sorunlarınız mı var?
- Belirtileriniz başkalarıyla arkadaşlık ve ilişkilerde zorluk yaşamanıza neden oluyor mu?
Bölüm 2/5: Değerlendirme Alma
Adım 1. Bir psikologla görüşün
DID'niz olup olmadığını öğrenmenin tek kesin yolu psikolojik bir değerlendirme yapmaktır. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu olan kişiler, belirli bir bilinç durumu yaşadıklarını her zaman hatırlamazlar. Bu nedenle, DKB'si olan kişiler alterlerinin farkında olmayabilirler, bu nedenle kendi kendine teşhis koymak özellikle zor olabilir.
- Kendi kendine teşhis koymaya çalışmayın. DID'niz olup olmadığını belirlemek için bir profesyonel görmelisiniz. Sadece eğitimli psikologlar veya psikiyatristler hastalığı teşhis etmeye yetkilidir.
- Bozukluğu değerlendirme ve tedavi etme konusunda uzmanlaşmış bir psikolog veya terapist bulun.
- DID teşhisi konduysa, bunun için ilaç almak isteyip istemediğinizi düşünebilirsiniz. Psikoloğunuzdan bir psikiyatriste sevk edilmesini isteyin.
Adım 2. Tıbbi sorunları ortadan kaldırın
Bazen DID'li kişiler, belirli tıbbi durumlardan da kaynaklanabilen hafıza sorunları ve ajitasyon yaşarlar. Olasılıklardan herhangi birini ortadan kaldırmak için doktorunuz (birincil pratisyen hekim) tarafından da değerlendirilmeniz önemlidir.
- Ayrıca, herhangi bir madde kullanım sorununu ortadan kaldırın. DID, alkol tüketiminden veya diğer madde zehirlenmelerinden kaynaklanan bayılmalardan kaynaklanmaz.
- Herhangi bir tür nöbet yaşarsanız, derhal doktorunuza danışın. Bu tıbbi bir durumdur ve doğrudan DID ile ilişkili değildir.
Adım 3. Profesyonel yardım ararken sabırlı olun
DID'yi teşhis etmenin zaman alabileceğini bilin. DID'li kişiler bazen yanlış teşhis edilir. Bunun birincil nedeni, birçok DKB hastasının ayrıca depresyon, travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozukluğu, uyku bozukluğu, panik bozukluğu veya madde kötüye kullanımı bozukluğu gibi başka zihinsel sağlık tanılarına sahip olmasıdır. Bu hastalıkların kombinasyonu, kendilerini DKB semptomlarının diğer bozukluklarla örtüşecek şekilde gösterir. Sonuç olarak, doktorun net bir teşhis koymadan önce hastayı tanıması için biraz zamana ihtiyacı olabilir.
- Bir ruh sağlığı uzmanıyla tanıştığınız ilk gün hemen teşhis beklemeyin. Bu değerlendirmeler birkaç seans sürebilir.
- Akıl sağlığı uzmanına, DID'niz olabileceğinden endişe ettiğinizi söylediğinizden emin olun. Bu, teşhis koymayı çok daha kolaylaştırabilir çünkü bu, doktorun (Psikolog veya Psikiyatrist) size doğru soruları sormasına ve davranışlarınızı uygun şekilde gözlemlemesine yardımcı olacaktır.
- Deneyimleriniz hakkında dürüst olun. Doktor ne kadar fazla bilgiye sahip olursa, teşhis o kadar doğru olur.
Bölüm 3/5: Uyarı İşaretlerini Tespit Etme
Adım 1. DID'nin diğer semptomlarına ve uyarı işaretlerine dikkat edin
Birisi DID'den muzdaripse ortaya çıkabilecek uzun bir ilgili semptomlar listesi vardır. Diğer semptomların tümü bir tanı için gerekli olmasa da, ortaya çıkmaları muhtemeldir ve hastalıkla yakından ilişkilidir.
Karşılaştığınız tüm semptomların bir listesini yapın. Bu liste durumunuza ışık tutmanıza yardımcı olacaktır. Değerlendirmeye gittiğinizde bu listeyi psikoloğunuza getirin
Adım 2. Travmanızı hesaba katın
DKB tipik olarak yıllarca süren aşırı suistimal veya tekrarlanan travmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Yakın zamanda yaşanan bir travmatik deneyimin sonucu olarak bozukluğun ani başlangıcını betimleyen "Saklambaç" gibi filmlerin aksine, DKB tipik olarak bir kişinin hayatındaki kronik istismar nedeniyle ortaya çıkar. Bir birey tipik olarak çocukken yıllarca duygusal, fiziksel veya cinsel istismar yaşayacak ve travmayla başa çıkmak için bir baş etme mekanizması olarak DKB geliştirecektir. Bir ebeveyn tarafından düzenli olarak tecavüze uğramak veya uzun bir süre boyunca kaçırılıp istismara uğramak gibi, maruz kalınan istismar genellikle çok aşırıdır.
- Tek bir (veya birkaç alakasız) kötüye kullanım olayı DID'ye neden olmaz.
- Semptomların başlangıcı çocuklukta başlayabilir, ancak bir kişi yetişkinliğe ulaşana kadar teşhis edilmeyecektir.
Adım 3. Zaman kaybını ve amneziyi takip edin
"Zaman kaybı" terimi, bir kişinin aniden çevresinin farkına varması ve yakın zamanda (bir önceki gün veya o sabahki aktiviteler gibi) hafızasını tamamen kaybetmesi anlamına gelir. Bu, bireyin belirli bir hafızayı veya ilgili hatıraları kaybettiği amnezi ile yakından ilgilidir. Her ikisi de, kafaları karışmış ve kendi gidişatlarından habersiz kaldıkları için, hasta için oldukça travmatik olabilir.
Bellek sorunları günlüğü oluşturun. Aniden gelirseniz ve az önce ne yaptığınızı bilmiyorsanız, yazın. Saati ve tarihi kontrol edin ve nerede olduğunuzu ve hatırladığınız son şeyi yazın. Bu, dissosiyatif epizodlar için kalıpları veya tetikleyicileri tanımlamaya yardımcı olabilir. Kendinizi rahat hissediyorsanız bunu ruh sağlığı uzmanınızla paylaşın
Adım 4. Nokta ayrışması
Ayrışma, kendi bedeninizden, deneyimlerinizden, hislerinizden veya hatıralarınızdan kopmuş hissetme deneyimidir. Herkes bir dereceye kadar çözülme yaşar (örneğin, sıkıcı bir sınıfta uzun süre oturduğunuzda ve aniden zil çaldığında, son bir saatte ne olduğunu hatırlamadan). Bununla birlikte, DKB'si olan biri, sanki "uyanık bir rüyada" gibi, daha düzenli olarak ayrışma yaşayabilir. Bu kişi sanki vücudunu dışarıdan izliyormuş gibi yaptıklarını açıklayabilir.
Bölüm 4/5: Bozukluğun Temellerini Anlamak
Adım 1. DID teşhisi için özel kriterleri öğrenin
DID teşhisini sürdürmek için kesin kriterleri bilmek, şüphenizi doğrulamak için psikolojik bir değerlendirmeye ihtiyacınız olup olmadığını belirlemenize yardımcı olabilir. Psikolojide kullanılan birincil tanı aracı olan Tanısal İstatistik El Kitabına (DSM-5) göre, bir kişiye DKB tanısı konması için yerine getirilmesi gereken beş kriter vardır. Bir teşhis konmadan önce beşinin de doğrulanması gerekir. Onlar:
- Tek bir bireyde, birey için toplumsal ve kültürel normların dışında olan iki veya daha fazla farklı durum olmalıdır.
- Kişi, günlük aktivitelerin hafızasında boşluklar, kişisel bilgileri unutma veya travmatik olaylar gibi tekrarlayan hafıza sorunları yaşayacaktır.
- Belirtiler, işlevsellikte (okul, iş, ev, ilişkiler) önemli ölçüde bozulmaya neden olur.
- Rahatsızlık, yaygın olarak tanınan bir dini veya kültürel uygulamanın parçası değildir.
- Belirtiler, madde kötüye kullanımının veya tıbbi bir hastalığın sonucu değildir.
Adım 2. DID'nin yaygın bir bozukluk olduğunu kabul edin
Çoğu zaman, DID, bütün bir insan ülkesinde bir veya iki kez ortaya çıkan bir akıl hastalığı olarak resmedilir; çok nadir görünmesi için yapılmıştır. Bununla birlikte, son araştırmalar, nüfusun yüzde bir ila üçünün aslında hastalıktan muzdarip olduğunu ve bunu akıl hastalığı teşhisi için normal aralığa koyduğunu göstermektedir. Ancak, hastalığın ciddiyetinin kişiden kişiye değiştiğini unutmayın.
Adım 3. DID'nin kadınlarda erkeklerden çok daha fazla teşhis edilme olasılığının olduğunu bilin
İster sosyal koşullanmanın bir sonucu olsun, isterse kadınların erkeklere göre çocukken önemli travmatik istismara maruz kalma olasılığının genel olarak artması nedeniyle, kadınlara DKB tanısı konma olasılığı erkeklere göre üç ila dokuz kat daha fazladır. Ayrıca, kadınlar erkeklerden daha fazla devlet/kişilik gösterme eğilimindedir, ortalama 15+, erkekler ise ortalama sekiz+'dır.
Bölüm 5/5: Yaygın Mitleri Ortadan Kaldırmak
Adım 1. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun gerçek bir durum olduğunu bilin
Son birkaç yıldır, Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun gerçekliği konusunda çok fazla tartışma oldu. Bununla birlikte, psikologlar ve bilim adamları, yanlış anlaşılsa da, bozukluğun gerçekten gerçek olduğu sonucuna varmışlardır.
- "Weirdo", "Dövüş Kulübü" ve "Sybil" gibi popüler filmler, bozukluğun kurgusal, aşırı versiyonlarını gösterdikleri için birçok insanın hastalığa dair anlayışına kafa karışıklığı kattı.
- DID, filmlerin ve televizyon programlarının gösterdiği gibi aniden ve güçlü bir şekilde veya şiddet içeren veya hayvansal eğilimlerle ortaya çıkmaz.
Adım 2. Psikologların DKB hastalarında yanlış anılar yaratmadığını anlayın
Yetersiz eğitim almış psikologların yönlendirici sorular sorması sonucu veya hipnoz altındayken sahte anılar deneyimleyen birçok insan vakası olmasına rağmen, DKB hastaları yaşadıkları tüm istismarı çok nadiren unuturlar. Acı çekenler tipik olarak uzun bir süre boyunca bu tür travmatik istismardan geçmek zorunda olduklarından, tüm anıları bastıramayabilir veya bastıramayabilirler; bazılarını unutabilirler ama anıların hepsini değil.
- Eğitimli bir psikolog, hasta tarafında yanlış anılar veya yanlış tanıklıklar yaratmadan hastayı nasıl sorgulayacağını bilir.
- Terapi, DID'yi tedavi etmenin güvenli bir yoludur ve hastalarda önemli gelişmeler göstermiştir.
Adım 3. DID'nin bir alter-egoya sahip olmakla aynı şey olmadığını bilin
Pek çok insan, aslında bir alter-egoya sahipken, birden fazla kişiliğe sahip olduğunu iddia eder. Bir alter-ego, bir kişinin normal kişiliğinden farklı bir şekilde hareket etmek veya davranmak için kullandığı icat edilmiş/yaratılmış ikinci bir kişiliktir. DKB'li birçok kişi çoklu kişilik durumlarının tam olarak farkında değildir (ortaya çıkan amnezi nedeniyle), alter-egosu olan kişiler ise sadece ikinci kişiliklerinin farkında olmakla kalmaz, aynı zamanda onu bilinçli olarak yaratmak için çok çalışırlar.
Ünlü alter-ego örnekleri arasında Eminem/Slim Shady ve Beyonce/Sasha Fierce sayılabilir
Video - Bu hizmet kullanılarak YouTube ile bazı bilgiler paylaşılabilir
İpuçları
- Yukarıdaki belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız, bu DID'niz olduğu anlamına gelmez.
- DID sistemi, kötüye kullanım meydana geldiğinde bir kişiye çocuklukta iyi hizmet eder, ancak artık ihtiyaç duyulmadığında, tipik olarak yetişkinlikte işlevsiz hale gelir. Bu, çoğu insanın artık kaotik bir yetişkinlikle başa çıkmak için terapi aradığı zamandır.
