Ülseratif kolit, kalın bağırsağın ve rektumun en iç tabakasında kronik inflamasyona ve ağrılı yaralara (ülserler) neden olan bir tür inflamatuar bağırsak hastalığı veya IBD'dir. Ülseratif kolitin nedeni bilinmemektedir, ancak bunun bağışıklık sistemi arızasının bir sonucu olduğuna dair artan kanıtlar vardır. IBD'nin diğer biçimlerinin yanı sıra farklı bağırsak hastalıkları ve durumları ülseratif kolite benzer semptomlara neden olabilir, ancak genellikle farklı tedaviler gerektirirler. Bu nedenle, farklı gastrointestinal problem türleri arasında ayrım yapmak önemlidir.
adımlar
Bölüm 1/3: Ülseratif Kolitin Birincil Belirtilerini Tanımak
Adım 1. Kronik ishale dikkat edin
Ülseratif kolitin ayırt edici belirtilerinden biri, kronik ishal veya günlük olarak gevşek dışkı (kaka) olmasıdır. Kalın bağırsakta (kolon) ülser oluşumu nedeniyle ishalde sıklıkla irin ve kan bulunur.
- Ülserler kalın bağırsağın ucu (uzak kısmı) olan rektumdaysa, ishal nöbetleri arasında anüsünüzden bir miktar parlak kırmızı kan da sızabilir.
- Ülseratif kolit semptomları, iltihaplanma derecesine ve ülserlerin nerede oluştuğuna bağlı olarak, hafif ila şiddetli arasında, hastalar arasında biraz farklılık gösterir.
Adım 2. Artan dışkılama aciliyetine karşı tetikte olun
İshale ek olarak, ülseratif kolit, dışkılama (kaka) için artan aciliyete neden olur, bu nedenle hastalar genellikle banyodan fazla uzaklaşamayacaklarını hissederler. Kalın bağırsağın astarındaki ülserler, rektumun büzülme ve dışkıyı daha uzun süre tutma yeteneğini etkiler, böylece su ondan emilebilir.
- Bu nedenle ülseratif kolitli ishal gevşek ve suludur - şiddetli semptomları olan kişilerde dehidrasyon bir sorun olabilir. Zaman zaman intravenöz (IV) sıvılar gerektirebilirler.
- Ülseratif kolit, kalın bağırsağın ne kadarının etkilendiğine göre sınıflandırılır: ülserler rektumla sınırlı olduğunda semptomlar hafif olma eğilimindedir; kolonun daha fazlası etkilendiğinde semptomlar daha şiddetli olma eğilimindedir.
Adım 3. Karın ağrısı ve krampların farkında olun
Ülseratif kolitin diğer bir yaygın semptomu, öncelikle ülserlerin neden olduğu alt karın ağrısı ve kramplardır, ancak aynı zamanda zayıf sindirim ve çok fazla ishal nedeniyle kolondaki "iyi bakterilerin" bozulmasından kaynaklanır. Bir kişinin diyetine bağlı olarak, alt karın şişkinliği (gerginlik) ve gaz da nispeten yaygındır.
- Baharatlı yiyeceklerden, yüksek lifli yiyeceklerden ve süt ürünlerinden kaçının çünkü bunlar karın ağrısını ve ülseratif kolit kramplarını şiddetlendirme eğilimindedir.
- Genç yaşta (ergenlik) ülseratif kolit geliştiren kişilerin ciddi semptomlara sahip olma olasılığı çok daha yüksektir.
Adım 4. Aşamalı kilo kaybını izleyin
Ülseratif koliti olan kişiler, hatta daha hafif formları, birkaç farklı faktör nedeniyle istemeden kilo verme eğilimindedir: kronik ishal, yeme korkusu ve semptomları tetikleme ve işlevsiz kolonlarından besinlerin emilim bozukluğu. Sonuç olarak, özellikle ergenlerde ve genç erişkinlerde kilo kaybı ilerleyicidir ve bazen tehlikeli olabilecek düzeydedir.
- Vücut "açlık moduna" girdiğinde, önce enerji için yağ depolarını kullanır, ardından enerji için kas ve bağ dokusunu amino asitlere ayırır.
- Doktorunuza vitamin ve mineral takviyelerinin yanı sıra ülseratif kolit semptomlarını tetiklemeyen yüksek kalorili yiyecekler hakkında danışın.
- Küçük öğünler (günde beş ila altı) yemek, iki ila üç büyük öğün yerine daha iyi sindirimi teşvik etme eğilimindedir.
Adım 5. Kronik yorgunluk ve yorgunluğa dikkat edin
Kronik ishal nedeniyle iştahsızlık, kilo kaybı ve temel besinlerin eksikliği, enerji eksikliği (yorgunluk) ve gün içinde yorgunluk da ülseratif kolitin yaygın belirtileridir. Bu kronik yorgunluk ve yorgunluğa gece çok uyumak veya gün içinde kestirmek yardımcı olmuyor. Kas zayıflığı da görülebilir.
- Kronik yorgunluktaki diğer bir faktör de anemidir - ülserlerden kan kaybına bağlı demir eksikliği. Enerji üretmek için tüm hücrelere oksijen taşımak için kanda (hemoglobin tarafından) demire ihtiyaç vardır.
- Küçük çocuklarda ülseratif kolit, enerji ve besin eksikliği nedeniyle büyüme ve gelişmeyi geciktirebilir.
Adım 6. Yaygın semptomlara rağmen daha az yaygın olana karşı dikkatli olun
Ülseratif kolitin daha az görülen semptomları arasında yaygın eklem ağrısı veya ağrı (özellikle büyük eklemlerde), vücutta kırmızı deri döküntüleri, göz tahrişi ve kronik düşük dereceli ateş bulunur. Bu semptomlar mevcut olduğunda, ülseratif kolitin daha çok aşırı aktif veya hatalı bir bağışıklık sisteminden kaynaklandığı düşünülür.
- Bir duruma aşırı aktif veya hatalı bir bağışıklık reaksiyonu neden olduğunda, buna otoimmün hastalık denir. Özünde, vücut kendine saldırır ve birçok iltihap yaratır.
- Uzun bir ülseratif kolit öyküsü olan orta yaşlı yetişkinler için dizler, eller ve omurga gibi eklemlerde inflamatuar artrit gelişmesi alışılmadık bir durum değildir.
Bölüm 2/3: Ülseratif Koliti Benzer Durumlardan Ayırmak
Adım 1. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı arasında ayrım yapın
Her ikisi de iltihaplı bağırsak hastalıkları olmasına rağmen, Crohn'lar gastrointestinal sistemin herhangi bir bölümünü (hem ince hem de kalın bağırsakları) etkileyebilir. Ülseratif kolit, bağırsak astarının ilk iki tabakası olan mukoza ve submukoza ile sınırlıdır. Crohn hastalığı, ilk iki katmana ek olarak, sonraki iki katman olan kas ve bağ dokusu katmanlarını da içerir.
- Crohn hastalığı ülseratif kolitten daha ciddi ve semptomatik olma eğilimindedir çünkü ülserleri daha derin ve daha yıkıcıdır. Besinlerin malabsorpsiyonu Crohn'larda daha yaygındır.
- Crohn en sık olarak ince bağırsağın kolonla (ileoçekal bölge) birleştiği yerde gelişir, bu nedenle semptomlar (ağrı ve kramp) genellikle mideye yakın karın bölgesinde daha yüksek hissedilir.
- Crohn ayrıca kanlı ishale neden olur, ancak ülserler genellikle anüsten daha uzakta olduğundan kan genellikle daha koyu renktedir.
- Ayırt edici özellikler, etkilenen kolonun farklı alanlarını, ince bağırsağın önemli tutulumunu ve biyopside granülomları içerir. İshal ve karın ağrısı (özellikle sağ alt kadranda) belirgin semptomlardır.
Adım 2. Ülseratif koliti irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile karıştırmayın
İrritabl bağırsak sendromu, bağırsaklarda ülserasyona yol açan iltihabi bir hastalık değildir. Bunun yerine, kalın bağırsağın kas kasılmalarını etkileyen bir bozukluktur - kasılmalar daha sık ve hızlıdır, bir tür iç seğirmeye benzer. Bu nedenle, ishal, artan dışkılama dürtüsü ve karın kramplarını azaltma IBS'de de yaygındır, ancak dışkıda kan veya irin yoktur.
- IBS tanısı genellikle aşağıdaki kriterlere göre konur: En az 12 hafta boyunca dışkılama sıklığındaki değişiklik ve/veya dışkı kıvamında değişiklik ile ilişkili dışkılama ile rahatlayabilen karın rahatsızlığı veya ağrı.
- IBS, bağırsak katmanlarında ülser olmadığı için daha az ağrılı olma eğilimindedir. IBS'den kaynaklanan kramp ağrısı genellikle bir ishal nöbeti ile rahatlar.
- IBS çoğunlukla gıda ve stres tarafından tetiklenme eğilimindedir ve ülseratif kolit gibi önemli bir genetik bileşene sahip değildir.
- IBS, kadınlarda çok daha sık görülürken, iltihaplı bağırsak hastalıkları cinsiyet tercihi göstermez.
Adım 3. Ülseratif koliti laktoz intoleransı ile karıştırmayın
Laktoz intoleransı olan kişiler, laktaz enzimi eksikliğinden dolayı süt şekerini (laktozu) uygun şekilde sindiremezler. Laktoz daha sonra gaz üretimini, şişkinliği ve ishali tetikleyen bağırsak bakterileri tarafından beslenir. Laktoz intoleransı belirtileri genellikle süt ürünleri yedikten veya içtikten 30 dakika ila iki saat sonra başlar.
- Buna karşılık, ülseratif kolit zamanla yavaş yavaş gelişir ve çoğu hastada kronik hale gelir. Remisyona girebilir, ancak belirli gıdalardan kaçınarak kaybolmaz.
- Laktoz intoleransı olan ishal, gaz üretimi nedeniyle daha patlayıcı olma eğilimindedir, ancak kan veya irin içermez.
- Laktoz intoleransında bir miktar mide bulantısı yaygındır, ancak yorgunluk, yorgunluk ve kilo kaybı tipik olarak yaşanmaz.
Adım 4. Ülseratif kolit ve bağırsak enfeksiyonları arasındaki farkı öğrenin
Bağırsak enfeksiyonları (virüslerden veya bakterilerden) hızla ortaya çıkar ve karın ağrısı, kramp ve ishali tetikleme eğilimindedir, ancak genellikle bir haftadan fazla sürmezler. Çoğu bakteriyel enfeksiyona gıda zehirlenmesi (Salmonella, E. coli ve diğer türler) neden olur ve ayrıca ülseratif kolitin özelliği olmayan şiddetli kusma ve yüksek ateş içerir.
- Türe bağlı olarak, mukozal astar ciddi şekilde tahriş olursa, bağırsak enfeksiyonları ishalde kana neden olabilir, ancak bir haftadan fazla sürmez.
- Bağırsak enfeksiyonları bağırsaklarda veya midede herhangi bir yerde olabilirken, ülseratif kolit kalın bağırsakla sınırlıdır.
- Mide ülserlerinin çoğuna, üst karın ağrısı, mide bulantısı ve kanamaya yol açan H. pylori adı verilen bir bakteri türü neden olur. İshal yok ve dışkıdaki kan daha çok kahve telvesine benziyor.
Adım 5. Ülseratif kolitin sizi ne zaman daha fazla kolon kanseri riskine sokabileceğini bilin
Şiddetli ülseratif kolit ve kolon kanseri semptomlarını birbirinden ayırt etmek çok zordur. Her ikisi de çok fazla ağrı, kanlı ishal, ateş, kilo kaybı ve yorgunluk içerir; bununla birlikte, aşağıdaki durumlarda ülseratif kolitin kolon kanserine dönüşme olasılığı daha yüksektir: tüm kolon etkilenmişse, yaygın kronik inflamasyon mevcutsa ve durum en az sekiz yıl veya daha uzun süredir aktifse.
- Şiddetli ülseratif koliti olan erkekler, özellikle karaciğeri etkileyen bir durum olan primer sklerozan kolanjiti varsa, kadınlardan daha fazla risk altındadır.
- Şiddetli ülseratif koliti olan kişiler, durumlarının kanserli olmadığından emin olmak için her bir ila üç yılda bir kolonoskopi muayenesi yaptırmalıdır.
- Tüm kalın bağırsağı çıkarmak için yapılan ameliyat, kolon kanseri riskini ortadan kaldırır.
Bölüm 3/3: Doğru Bir Teşhis Alma
Adım 1. Bir gastroenteroloğa görünün
Aile doktorunuz kan testleri ve dışkı örneği ile karın ağrısının ve kronik ishalin diğer bazı nedenlerini ekarte etmeye yardımcı olsa da, gastroenterolog denilen bir bağırsak uzmanına havale edilmek en iyisidir. Bu uzmanlar, herhangi bir ülserasyon olup olmadığını görmek için doğrudan kolonun astarına bakmak için teşhis ekipmanı kullanacaklardır.
- Bir kan testi, perforasyon ülserleri nedeniyle bir tür iç kanamaya neden olan anemiyi (azalmış kırmızı kan hücreleri) doğrulayabilir.
- Bir kan testi ayrıca yüksek beyaz kan hücrelerini gösterebilir, bu da bunun yerine bir tür bakteriyel veya viral enfeksiyona işaret eder.
- Kan ve irin (ölü beyaz kan hücreleri) gösteren bir dışkı örneği, bir tür IBD'ye işaret ederken, çok sayıda bakteri veya parazit bir enfeksiyona işaret eder.
Adım 2. Kolonoskopi yaptırın
Kolonoskopi, gastroenteroloğunuzun, ucuna bir kamera takılı ince, esnek bir tüp kullanarak tüm kolonunuza bakmasını sağlar. "Kapsam" rektuma yerleştirilir ve tüm kalın bağırsağın kaplamasının fotoğraflarını çeker, böylece herhangi bir ülser görselleştirilir. İşlem sırasında küçük bir doku örneği (biyopsi) alınabilir ve mikroskop altında incelenebilir.
- Alternatif olarak, kolonun sigmoid adı verilen son bölümünü görselleştirmek için esnek bir sigmoidoskop da kullanılabilir. Kalın bağırsağınız ciddi şekilde iltihaplanmışsa, sigmoidoskopi kolonoskopiye göre daha iyi bir seçimdir.
- Kolonun kapsamını belirlemek biraz rahatsız edici olabilir, ancak genellikle anestezi veya güçlü ağrı kesiciler gerektirecek kadar acı verici değildir. Yağlama ve kas gevşeticiler genellikle yeterlidir.
Adım 3. Diğer görsel teşhislerin yapılmasını sağlayın
Belirtileriniz şiddetliyse, gastroenterologunuz kalın bir "baryum sallama" yuttuktan sonra delikli bir kolonu ekarte etmek için karın röntgeni çekebilir. Doktor ayrıca kolonun ne kadarının ülsere olduğunu ve ne kadar derin olduğunu görmek için abdominal BT taraması isteyebilir. Bir BT taraması, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı arasında ayrım yapmak için harikadır.
- Manyetik rezonans (MR) enterografi, kolonda iltihaplanma ve ülserasyon bulmak için daha hassas bir testtir ve radyasyon içermez.
- Kromoendoskopi, uzmanlar tarafından kolorektal kanseri ekarte etmek için kullanılır. Kanserli dokuyu vurgulayan özel bir boya ile kolonun iç kısmına püskürtmeyi içerir.
İpuçları
- Ülseratif kolitin kesin nedeni bilinmemekle birlikte stres, diyet faktörleri ve genetiğin rol oynadığı düşünülmektedir.
- Ülseratif koliti olan kişilerin %10-20'sinde bu hastalığa sahip aile üyeleri vardır.
- Doğu Avrupa (Aşkenazi) kökenli Yahudi halkı, en yüksek ülseratif kolit insidansına sahiptir.
- Hastalık en sık 15-35 yaş arasındaki kişilerde teşhis edilir.
- Ülseratif kolitli hastaların yaklaşık %50'si hafif semptomlara sahipken diğer yarısı, hastalıktan dolayı güçten düşmüş yaklaşık %10'u da dahil olmak üzere daha şiddetli semptomlar yaşar.
- Ülseratif kolit için bir tedavi yoktur, ancak tedaviler arasında diyet değişikliği, stres azaltma, ilaç (steroid olmayan antienflamatuarlar, kortikosteroidler, immünomodülatörler, biyolojikler) ve ciddi vakalarda ameliyat yer alır.
- Proktit, bazen ülseratif kolit ile ilişkili, bazen de başka koşullara bağlı olarak rektum veya anüsün iltihaplanmasıdır.
