Aralıklı patlayıcı bozukluk (IED) olarak da adlandırılan dürtüsel saldırganlık, ani, aşırı öfke patlamalarıyla ilişkili duygusal bir durumdur. Bu öfke patlamaları şok edici ve korkutucu olabilir, çünkü patlayıcı bir epizod geçiren biri duygusal ve fiziksel olarak şiddetli olabilir. Bireylerin kendileri için epizotlar bunaltıcıdır ve daha sonra utanç verici buldukları yıkıcı davranışlara yol açabilir. IED'yi anlamak ve patlayıcı patlamaların sonuçlarını belirleyip kontrol etmeye hazırlanmak, ilgili herkes için çok önemlidir.
adımlar
Yöntem 1/3: Diğerlerinde Dürtüsel Saldırganlıkla Başa Çıkma
Adım 1. Tehlikede olduğunuzu fark edin
Birinin ara sıra sinirlenmesi ve hatta sesini yükseltmesi tamamen normal olsa da, özellikle bu öfke şiddetli veya taciz edici davranışlarda ortaya çıktığında, sık sık ani, patlayıcı öfke patlamaları normal değildir. Öfkelerinin ve beraberinde getirdiği şiddetin onların kontrolünde olmadığını anlamanız önemlidir. Normal öfke ifadelerinin aksine, patlayıcı epizodlar şu şekilde karakterize edilir:
- Aniden, birdenbire ortaya çıkmış gibi.
- Yoğunluğu, onu tetikleyen olay veya durumun garanti ettiğinden çok daha fazla.
- Fiziksel (örneğin çığlık atmak, kişisel alanı işgal etmek veya nesnelere, kendisine veya diğer insanlara vurmak) veya duygusal olarak (örneğin lakap takmak, tehdit etmek veya incitici, aşağılayıcı bir dil kullanmak) şiddetli ve saldırgan.
- Mantıksız ve kelimelerle sakinleşmek görünüşte imkansız.
- Unutmayın: Sevdiğiniz kişinin öfkeyle ilgili sorunları sizin suçunuz değil. Şiddet ve istismar asla kabul edilemez ve zarar görmemek için her türlü önlemi almaya hakkınız vardır.
Adım 2. Sevdiğiniz kişiyi yardım almaya teşvik edin
Dürtüsel saldırganlıkla uğraşan sevdiklerinize, onları destekleyerek ve durumları hakkında bilgi edinerek kesinlikle yardımcı olabilirsiniz, ancak eğitimli bir ruh sağlığı uzmanından ek yardım almaları çok önemlidir. Onları bir uzmana danışmaya teşvik edin ve hiç kimsenin bir doktorun yardımı olmadan IED gibi ciddi bir tıbbi sorunla uğraşmak zorunda kalmaması gerektiğini hatırlatın.
Adım 3. Güvenebileceğiniz birine durumunuzu anlatın
Yakınınızda sevdiğiniz kişinin öfke sorunlarını ve bunun sizin için oluşturduğu tehlikeyi anlayan bir komşunuz, arkadaşınız veya aile üyenizin olması, yardıma ihtiyacınız olursa sizin için büyük fayda sağlayabilir. Kişiye onlara güveneceğinizi bildirin ve eylem planınızı ve şiddetli bir olay durumunda ne yapmaları gerekebileceğini anladığından emin olun.
- Kime söylerseniz söyleyin dürüst olun ve itibarınızı kurtarmak için patlayıcı bölümlerle ilgili açıklamanızı şekerleme yapma dürtüsüne karşı koyun. Güvenilir bir sırdaş sizi yargılamayacak ve IED'nin ve etkilerinin karmaşık olduğunu anlayacaktır.
- Çocuklardan sorumluysanız, patlayıcı bir bölümle uğraşırken onları güvenliğe almak için yardıma ihtiyacınız olursa, onlar için bir plan oluşturmak için güvenilir arkadaşlarınız veya ailenizle işbirliği yapın.
- Aile içi şiddete maruz kalıyorsanız, hemen aile içi şiddet yardım hattına, kadın sığınma evine veya acil servise başvurun.
Adım 4. Önlemleri alın ve acil durumlar için bir eylem planı yapın
Patlayıcı bir bölümden kaçmanız gerektiğinde nereye gideceğinize karar verin. Bölümlerin herhangi bir zamanda, hatta gecenin çok geç saatlerinde ortaya çıkabileceğini unutmayın, bu nedenle seçtiğiniz yer her zaman erişilebilir olmalıdır. Sizinle birlikte yaşayan çocuklar veya başkaları varsa, planı onlarla tartışın ve ihtiyaç duyulduğunda hepinizin hazır olması için onlarla evinizden güvenli bir şekilde çıkmayı düşünün.
Kaçmanız gerektiğinde yanınıza almanız gereken temel eşyalardan oluşan bir çanta hazırlamak iyi bir fikirdir. Yanınızda bulundurmak isteyebileceğiniz önemli evrak ve belgelerin yanı sıra ekstra kıyafetler, ev ve araba anahtarları, para ve ihtiyaç duyabileceğiniz tüm ilaçları paketleyin
Adım 5. Kendinizi patlayıcı bölümlerden uzaklaştırın
Patlayıcı bir öfke nöbeti geçiren biri, içinde bulunduğu duruma mantıklı bir şekilde tepki veremeyecek, öngörülemez ve hatta şiddetli davranacaktır. Güvenliğiniz için yapılacak en iyi şey, kendinizi durumdan olabildiğince çabuk uzaklaştırmaktır. Zaten bir plan hazırlamış ve güvenlik için nereye gideceğinize karar vermiş olmalısınız. Kendinizi sevdiklerinize açıklama konusunda endişelenmeyin: sakin olduklarında bunu yapmak için zamanınız olacak.
Kendinizi uzaklaştırmak sizi yalnızca ani tehlikelerden korumakla kalmaz, aynı zamanda sevdiğiniz kişiyle tartışmaya veya misilleme yapmaya teşvik edilmemenizi de sağlar. Misilleme doğal bir tepki olabilir, ancak çoğu zaman olayın tırmanmasına neden olabilir ve bu da dahil olan herkes için artan tehlikeyle sonuçlanır
Adım 6. Yardım için acil servislerle iletişime geçin
Siz veya bir başkası ani tehlikedeyse veya şiddet içeren bir olaydan kaçamıyorsanız, derhal polise başvurun. Birisi yaralanırsa, acil servise gidin ve durumunuzu açıklayın: oradaki doktorlar ve hemşireler yaralarınızı tedavi edecek ve sizi zararlardan uzak tutmak için kaynaklar bulmanıza yardımcı olacaktır. Sevdikleriniz tarafından zarar görmekten korkuyorsanız ve gidecek bir yere ihtiyacınız varsa, aile içi şiddet yardım hattına veya yerel kadın sığınma evine veya kriz merkezine başvurun.
ABD'deyseniz Ulusal Aile İçi Şiddet Yardım Hattı'na 1-800-799-7233 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz. NDVH sizi danışmanlar, sığınma evleri ve destek grupları gibi yerel kaynaklara bağlayabilir
Yöntem 2/3: Kendi Dürtüsel Saldırganlığınızla Başa Çıkma
Adım 1. Öfkenizi tedavi etme konusunda bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşun
Dürtüsel saldırganlık epizodları bunaltıcıdır ve sakin veya mantıklı düşünmeyi veya davranmayı imkansız hale getirir. Kişisel ilişkileri zorlarlar ve sizi ve size en yakın olanları zarar görme tehlikesiyle karşı karşıya bırakırlar. Bu zor problemle uğraşırken bir profesyonelin yardımını hak ediyorsunuz ve bundan faydalanacaksınız. Terapistiniz, öfkenizin temel nedenlerini anlamanıza ve onu tanımayı ve kontrol etmeyi öğrenmenize yardımcı olacaktır.
- Bir terapisti nasıl bulacağınızdan emin değilseniz, sevk almak için doktorunuzla konuşun. Bir sağlık sigortası planındaysanız, bir terapist bulma konusunda yardım için sigorta sağlayıcınızla iletişime geçebilirsiniz.
- Aralıklı patlayıcı bozukluktan muzdarip olanlar için özel bir ilaç reçete edilmez, doktorunuz hastalığın depresyon gibi bazı psikolojik semptomlarına yardımcı olmak için ilaç reçete edebilir.
Adım 2. Öfke belirtilerini tanımayı öğrenin
Patlayıcı bir bölüm başladığında, artan bir fiziksel gerginlik hissi hissedebilirsiniz. Bu gerginlik çok tatsız olsa da, onları tanımayı öğrenmek, yaklaşmakta olan bir bölüm hakkında önceden uyarıda bulunmanızı sağlayacaktır. Öfke nöbetlerinin bu öncüllerini tanımayı öğrendikten sonra, onları kontrol etmek için adımlar atmaya başlayabilirsiniz. Patlayıcı bir bölümün başlangıcındaki belirtiler şunları içerebilir:
- Hızlı, sığ nefes alma.
- İstemsizce sıkılmış yumruklar veya çene.
- Hızlı kalp atış hızı.
- Yarış, düşünceleri kontrol etmesi zor, genellikle saldırgan veya şiddet içeren bir yapıya sahip.
- Göğüste sıkışma hissi.
Adım 3. Hangi durumların veya olayların öfkenizi tetiklediğini tanımayı öğrenin
Öfke nöbetleri bazen tahmin edilemez olsa da, diğerleri evde, okulda veya işte belirli stres kaynaklarıyla ilişkilendirilebilir. Tetikleyici durumlardan kaçınmak, patlayıcı bölümlerinizi kontrol altına almaya başlamanıza izin verecektir. Herhangi bir çeşit hayal kırıklığı ve stres, patlayıcı bir bölümün tetikleyicisi olabilir. Öfke anlarını veya bölümlerini deneyimleme eğiliminde olduğunuz zamanları düşünün. Tetikleyici olayların yaygın örnekleri şunları içerir:
- Eşiniz, ebeveynleriniz veya sevdiklerinizle nispeten küçük tartışmalar.
- Yanlış anlaşılmış hissetmek veya duygularınızı etkili bir şekilde iletememek.
- İşte, okulda veya aileniz ve arkadaşlarınızla olan sorumluluklardan bunalmış hissetmek.
- Başka bir fiziksel veya zihinsel hastalıkla başa çıkmaktan kaynaklanan stres veya ağrı.
- Aşırı alkol veya diğer zihin değiştirici maddelerin kullanımı.
Adım 4. Kızdığınızı hissettiğinizde ne yapacağınıza dair bir plan yapın
Bunu, patlayıcı bir bölümün başladığını hissettiğinizde hangi eylemlerin gerçekleştirileceğine karar vermenize yardımcı olacak deneyime ve uzmanlığa sahip olan terapistinizin yardımıyla yapın. Bir öfke nöbetiyle baş etmenin en basit yöntemi, ona neden olan durumdan uzaklaşmaktır. Kendinizi güvende hissedebileceğiniz bir yere gidin ve derin nefes almaya ve sakinleşmeye odaklanın.
- Bazıları zihinlerini yavaş yavaş ona kadar saymaya veya yatıştırıcı bir kelimeyi veya cümleyi kendilerine tekrar etmeye odaklamayı yararlı buluyor. Bu, hastanın öfkesini tetikleyen durumdan zihnini uzaklaştırmasına yardımcı olur ve onlara sakinleşmeleri için zaman verir.
- Patlayıcı bölümlerinizin tahmin edilemez olduğunu ve her an gerçekleşebileceğini unutmayın. Sadece evde bir olay meydana geldiğinde ne yapacağınızı değil, toplumda, işte veya okulda bir olay tetiklenirse öfkenizle nasıl başa çıkacağınızı düşünün.
Adım 5. Hastalığınız hakkında onlarla konuşarak sevdiklerinizi güvende tutun
Öfke ezici bir duygudur ve bir atak geçirirken size en yakın kişilere karşı şiddet içeren davranışlar sergileyebilirsiniz. Kendi güvenliğiniz kadar onların da güvenliği için, yaşadıklarınız hakkında aileniz ve arkadaşlarınızla konuşmanız çok önemlidir. Onlara karşı dürüst olun ve onları sevmenize rağmen dürtüsel saldırganlığınızın onlara zarar vermenize yol açabileceği konusunda onları uyarın. Bu, onları gelecekte yaşayabilecekleri herhangi bir bölümle başa çıkmaya daha iyi hazırlayacaktır. Durumunuzu anlamak, öfkenizi kontrol etme çabalarınıza daha etkili destek vermelerine de yardımcı olacaktır.
Adım 6. Alkol dahil eğlence amaçlı uyuşturuculardan kaçının
Zihni değiştiren maddeler, dürtüsel saldırganlıktan muzdarip birinin ruh hali üzerinde öngörülemeyen etkilere sahip olabilir ve bu da bir öfke nöbeti yaşama riskini artırır. Alkol de dahil olmak üzere uyuşturucu kullanmayı bırakmakta zorlanıyorsanız, terapistinizden veya başka bir tıp uzmanından yardım almalısınız.
Yöntem 3/3: Aralıklı Patlayıcı Bozukluğun Uyarı İşaretlerini Tanıma
Adım 1. IED risk faktörlerini tanımlayın
Özellikle çocukken fiziksel veya duygusal olarak istismara uğrama öyküsü olan kişiler, kişilik bozukluğu veya diğer ciddi akıl hastalıklarından muzdarip olanlar gibi IED'den muzdarip olmaya daha yatkındır. IED, aktif görevli askeri personelin yaşadığı travmalar gibi tekrarlanan travmatik şiddet veya stres deneyimleriyle de bağlantılı olabilir.
- Bazen IED ile bağlantılı olan diğer akıl hastalıkları arasında antisosyal kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluğu gibi kişilik bozuklukları ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi yıkıcı davranışlarla ilişkili bozukluklar yer alır.
- Bir kişinin bu risk faktörlerinden bir veya daha fazlasını sergilemesi, IED'den muzdarip oldukları anlamına gelmez. Bununla birlikte, IED'nin karakteristik semptomlarına ek olarak risk faktörlerinin varlığı, patlayıcı öfke nöbetleri endişe kaynağı olmalıdır.
Adım 2. Öfkeyi normal öfkeden ayırmayı öğrenin
Herkes zaman zaman kendini öfke hisseder veya ifade ederken bulur ve bunu yapmak son derece sağlıklıdır. Öte yandan öfke, normalde asla düşünmeyeceğimiz şekillerde hareket etmemize neden olabilecek yıkıcı bir duygudur. Öfke, onu yaşarken davranış şeklimizi etkileyebilirken, öfke davranışlarımıza ve düşüncemize tamamen hükmediyor ve başka hiçbir şeye yer bırakmıyor gibi görünüyor.
Adım 3. Ani, beklenmedik öfke olaylarını tanıyın
Patlayıcı bölümler aniden ortaya çıkıyor gibi görünüyor. IED hastası, kendilerini aşırı derecede öfkeli, kontrol edilemez, şiddet içeren davranışlar sergilediklerinde, uyarmadan günlük işlerini yürütürken kendilerini istikrarlı, hatta hoş bir ruh hali içinde bulabilirler.
Patlayıcı epizodların büyük olasılıkla özel ortamlarda, genellikle hava karardıktan sonra meydana gelmesine rağmen, öngörülemez yapıları, bazen iş yeri veya halka açık yerler gibi yüksek sesle veya yüksek oranda görünür öfke ifadelerinin uygun olmadığı yerlerde meydana gelebilecekleri anlamına gelir
Adım 4. Öfkeyle ilgili herhangi bir davranışın aşırılığını ve şiddetini değerlendirin
IED'den muzdarip kişiler, patlama dönemlerinde genellikle aşırı derecede şiddetli ve hatta taciz edici hale gelirler. Görünüşte küçük tartışmalar veya hayal kırıklıkları, göz açıp kapayıncaya kadar, fiziksel ve duygusal gaddarlığın olağanüstü ve karakteristik olmayan gösterilerine yol açabilir. Bu görüntüler genellikle çok ani başlar, bu da onları ilgili herkes için öngörülemez ve tehlikeli hale getirir. IED ile bağlantılı şiddet içeren davranışların yaygın örnekleri şunları içerir:
- Konuşulan kişi sesini yükseltmese bile bağırmak veya çığlık atmak.
- Kişisel alanı istila etmek, genellikle yakındakilerin "yüzüne" yaklaşmak ve yaklaşmak.
- Nesneleri fırlatmak, vurmak veya kırmak.
- Başkalarını itmek, kapmak veya vurmak.
- Tokatlamak veya yumruklamak, kafasını duvara vurmak vb. gibi kasıtlı olarak kendine zarar vermek.
- Başkalarını incitmek veya aşağılamak amacıyla lakap takmak veya dil kullanmak.
- Başkalarını şiddetle tehdit etmek.
- Bir patlayıcı epizod sırasında bir IED hastası tarafından sergilenen belirli davranışlar farklılık gösterse de, her zaman orantısız veya epizodu tetikleyen koşullara veya olaylara göre "en üst düzeyde" olmaları ile karakterize edilirler.
Adım 5. Öfke nöbetlerinin süresini ve sonrasını belirleyin
Gerçek bir patlama olayı, doğal olarak dağılmadan önce birkaç saat sürebilir. Uzun bir öfke nöbetinden sonra, hasta muhtemelen bitkin hissedecek ve bölümün sona ermesinden dolayı rahatlayacaktır. Daha sonra, hasta, patlayıcı olaylarını yaşarken söyledikleri ve yaptıkları şeyleri düşünürken yoğun pişmanlık, utanç ve huzursuzluk hissedebilir. Bu duygular, hastanın depresif, sinirli ve uzak durmasına neden olabilir.
- Bir IED hastası genellikle çok daha kısa dönemler yaşayacaktır, bu sırada konuşma sırasında birisine anlık olarak "sıçrayabilir", normale dönmeden önce aniden sözlü veya fiziksel olarak düşman hale gelebilirler.
- Bölümler, aralarında günler, haftalar ve hatta aylar olan boşluklarla düzensiz bir şekilde ortaya çıkar.
Adım 6. Bir ruh sağlığı uzmanından yardım isteyin
Yalnızca bir tıp uzmanı, IED'li veya başka bir akıl hastalığı olan birini teşhis edebilir. Sizin veya tanıdığınız birinin IED'den muzdarip olduğundan şüpheleniyorsanız, ilk adımınız sizi rahatsız eden semptomlar ve risk faktörleri hakkında bir psikiyatrist, danışman veya tıp doktoruna danışmak olmalıdır. Herhangi bir öfke sorunu teşhis edildiğinde, siz ve doktorunuz tedavi seçeneklerini araştırmaya başlayabilirsiniz.
İpuçları
- Evde ateşli silahlar veya başka silahlar varsa, dürtüsel saldırganlıkla mücadele eden kişinin erişemeyeceği şekilde kilitlenmeli veya saklanmalıdır.
- Kendinizi aşağılamayın veya dürtüsel saldırganlık alışkanlığınızın veya rahatsızlığınızın kim olduğunuzu tanımlamasına izin vermeyin. Unutmayın, siz engelinizden çok daha fazlasısınız. Sakatlığın "kötü" bir şey olduğunu söyleme cüretini gösteren herkes tamamen yanlıştır.
- Başkalarının dürtüsel saldırganlık eğilimleriyle uğraşırken, kişinin kötü olduğu veya soğuk bir kalbe sahip olduğu sonucuna varmayın. IED veya BPD'li bazı insanlar, öfkenin neden olduğu bir nöbet veya öfke nöbeti geçirmediklerinde, sıcak, şefkatli, sevgi dolu bir kalbe sahip tatlı, göksel meleklerdir. Bir kitabı asla kapağına göre yargılamayın ve bir kavanozu asla etiketine göre yargılamayın.
