Ne yazık ki, çocuklar TSSB gibi travmatik olaylara ve koşullara karşı bağışık değildir. Travmatik bir deneyim konuşulmadığı ve tedavi edilmediği takdirde çocuğa zarar verebilirken, iyi haber şu ki çocuklar güvenilir yetişkinlerden destek alırlarsa travmatik bir olayla daha iyi başa çıkabilirler. Bir çocukta travma belirtilerini ne kadar erken fark ederseniz, o kadar çabuk destek almalarına, ilerlemelerine ve hayatlarını tekrar bir araya getirmelerine yardımcı olabilirsiniz.
adımlar
Yöntem 1/4: Travmayı Anlamak
Adım 1. Bir çocuk için neyin travmatik bir deneyim olarak kabul edilebileceğinin farkında olun
Travmatik bir deneyim, çocuğu dehşete düşüren veya şoke eden ve yaşamı tehdit edici (gerçek veya algılanan) hissetmiş olabilir ve çocuğun aşırı derecede savunmasız hissetmesine neden olabilir. Potansiyel olarak travmatize edici olaylar şunları içerir:
- Doğal afetler
- Araç kazaları ve diğer kazalar
- İhmal etme
- Sözlü, fiziksel, duygusal veya cinsel istismar (uyum terapisi, kısıtlama veya tecrit gibi şeyler dahil)
- Cinsel saldırı veya tecavüz
- Toplu çekim veya terör saldırısı gibi geniş çaplı şiddet
- Savaş
- Şiddet/yoğun zorbalık veya mağduriyet
- Başka birinin travmasına tanık olmak (örn. istismara tanık olmak)
Adım 2. Farklı insanların travmaya farklı tepki verdiğini kabul edin
İki çocuk aynı deneyimi yaşarsa, farklı semptomlara veya farklı travma şiddetine sahip olabilirler. Bir çocuğa travma yaşatan şey, bir başkası için sadece üzücü olabilir.
Adım 3. Ebeveynlerde ve çocuğa yakın diğer sevdiklerinizde travma belirtilerini göz önünde bulundurun
Travma sonrası stres bozukluğundan muzdarip bir ebeveyn, çocuğun travmatize bir tepki geliştirmesi için bir tetikleyici olabilir. Hatta bir çocuk travmaya daha güçlü tepki verebilir çünkü etraflarındaki yetişkinler bunu yapmış, özellikle de ebeveynler onlara çok uyumlu oldukları için.
Yöntem 2/4: Fiziksel Belirtileri Fark Etme
Adım 1. Kişilik değişimlerini izleyin
Çocuğun şimdi nasıl davrandığını, travmadan önce nasıl davrandığını karşılaştırın. Aşırı davranışlar veya normal davranışlarında gözle görülür bir değişiklik görüyorsanız, muhtemelen bir şeyler yanlıştır.
Bir çocuk yeni bir kişilik geliştiriyor gibi görünebilir (örneğin, kendine güvenen bir kızın bir gecede insanları memnun eden titrek bir duruma dönüşmesi) veya birkaç güçlü ruh hali arasında geçiş yapabilir (örneğin, içine kapanık ve saldırgan arasında parmak arası terlik atan bir erkek çocuk)
Adım 2. Çocuğun ne kadar kolay üzüldüğünü düşünün
Travma geçirmiş bir çocuk, daha önce onları bu kadar rahatsız etmeyecek olan nispeten küçük şeyler için ağlayabilir ve sızlanabilir.
Bir çocuk, travmayla ilgili herhangi bir şey hatırlatıldığında aşırı derecede üzülebilir - örneğin, kendisine olanları hatırlatan bir nesne veya kişi gördüğünde çok endişeli olabilir veya ağlayabilir
Adım 3. Gerilemeyi izleyin
Çocuk, parmak emme ve yatağını ıslatma gibi daha genç davranışlara geri dönebilir. Bu, özellikle cinsel istismar vakalarında yaygındır, ancak diğer travma türlerinde de görülebilir.
Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar daha kolay regresyon yaşayabilirler, bu da regresyonun travma ile ilişkili olup olmadığının anlaşılmasını zorlaştırabilir
Adım 4. Pasiflik ve uyum belirtilerine dikkat edin
Travmatize olmuş çocuklar, özellikle bir yetişkin tarafından zarar görenler, yetişkinleri yatıştırmaya veya onları kızdırmaktan kaçınmaya çalışabilirler. Dikkatten kaçınmayı, tam uyumu ve/veya "mükemmel" bir çocuğa dönüşmek için aşırı başarıyı fark edebilirsiniz.
Adım 5. Öfke ve saldırganlığı arayın
Travmatize olmuş çocuklar harekete geçebilir, kolayca hayal kırıklığına uğrayabilir ve daha fazla öfke nöbeti atmaya başlayabilir. Hatta başkalarına karşı saldırgan bile olabilirler.
Travma geçirmiş bir çocuk küstah görünebilir veya sık sık başı belaya girebilir. Bu okulda daha belirgin olabilir
Adım 6. Baş ağrısı, kusma veya ateş gibi hastalık belirtilerini gözlemleyin
Çocuklar genellikle travma ve strese belirgin bir nedeni olmayabilen fiziksel semptomlarla tepki verirler. Bu semptomlar, çocuğun travmayla ilgili bir şey yapması gerektiğinde (örneğin, okulda istismardan sonra okula gitmek) veya çocuk stresli olduğunda daha da kötüleşebilir.
Yöntem 3/4: Psikolojik Belirtileri Fark Etme
Adım 1. Davranıştaki değişikliklere dikkat edin
Çocuğunuz olaydan öncekinden farklı davranıyorsa, bu bir şeylerin yanlış olduğu anlamına gelebilir. Kaygı ile ilgili davranışlarda bir artış arayın.
Çocukların bir travma yaşadıktan sonra günlük yaşamda zorluk yaşamaya başlaması yaygındır. Yatma vakti, okula gitmek veya arkadaşlarla vakit geçirmek gibi şeylere direnebilirler. Okuldaki performansları düşebilir ve davranışsal gerileme yaşayabilirler. Travmatik bir olaydan sonra sorun haline gelen her şeyi not alın
Adım 2. İnsanlara veya nesnelere yapışmaya dikkat edin
Çocuk güvendiği bir kişi ya da oyuncak, battaniye ya da peluş bir hayvan gibi en sevdiği bir nesne olmadan kaybolmuş hissedebilir. Travma geçirmiş bir çocuk, bu kişi veya nesne yanlarında değilse, kendilerini güvensiz hissettikleri için aşırı derecede üzülebilir.
- Travma yaşayan çocuklar, ebeveynlerinden veya bakıcılarından ayrılma kaygısı geliştirebilir ve onlardan ayrı kalma korkusu yaşayabilir.
- Bazı çocuklar, yalnız olmayı tercih ederek, bunun yerine aileden veya arkadaşlardan çekilir ve "bağlantısını koparır".
Adım 3. Gece korkularına dikkat edin
Travma geçirmiş çocuklar, uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta zorluk çekebilir veya yatma saatine direnebilir. Geceleri ışık kapalıyken veya kendi odalarında yalnız uyumaktan korkabilirler. Kabuslarda, gece terörlerinde veya kötü rüyalarda artış olabilir.
Adım 4. Çocuğun olayın tekrarlanıp tekrarlanmayacağını sormaya devam edip etmediğine dikkat edin
Çocuk, tekrar olup olmayacağı hakkında sorular sorabilir veya bunu önlemek için adımlar atmayı sorabilir (örneğin, bir araba kazasından sonra insanlardan tekrar tekrar güvenli bir şekilde araba kullanmalarını istemek gibi). Yetişkinlerden gelen güvence onların korkularını yatıştırmaz.
- Bazı çocuklar, bir ev yangınından sonra duman alarmını sürekli kontrol etmek gibi, gelecekte olayı önleme konusunda takıntılı olabilir. Bu Obsesif-Kompulsif Bozukluğa dönüşebilir.
- Çocuklar, olayı tekrar tekrar çizmek veya oyuncak arabaları tekrar tekrar bir şeylere çarpmak gibi sanatlarında veya oyunlarında olayı tekrar tekrar oynayabilirler.
Adım 5. Çocuğun yetişkinlere ne kadar güvendiğini düşünün
Yetişkinler geçmişte onları koruyamadı, bu yüzden "kim yapabilir?" diye akıl yürütebilirler. ve kimsenin onları güvende tutamayacağına karar verin. Kendilerini temin etmeye çalışan yetişkinlere inanmayabilirler.
- Bir çocuk travma geçirmişse, diğer insanları veya yerleri güvenli olarak göremediğinden, bir savunma mekanizması olarak başkalarına güvenmekte zorluk çekebilir.
- Bir yetişkin tarafından istismara uğrayan bir çocuk, diğer yetişkinlerden korkmaya başlayabilir. Örneğin, uzun boylu sarışın bir adam tarafından incitilen bir kız, onu inciten adama benzediği için uzun boylu sarışın amcasından korkabilir.
Adım 6. Çocuğun belirli yerlerden korkup korkmadığına bakın
Bir çocuk belirli bir yerde travmatik bir olay yaşadıysa, söz konusu yerden kaçınabilir veya korkabilir. Bazı çocuklar sevilen birinin veya güvenlik nesnesinin yardımıyla buna tahammül edebilir, ancak orada yalnız kalmaya dayanamayabilir.
Örneğin, terapist tarafından istismara uğrayan bir çocuk, terapi binasını gördüğünde çığlık atıp ağlayabilir, hatta "terapi" kelimesini duyduğunda panikleyebilir
Adım 7. Suçluluk veya utanç olup olmadığına dikkat edin
Çocuk yaptığı, söylediği veya düşündüğü bir şey yüzünden travmatik olay için kendini suçlayabilir. Bu korkular her zaman rasyonel değildir; çocuk yanlış bir şey yapmadığı ve işleri daha iyi hale getiremeyeceği bir durum için kendini suçlayabilir.
Bu obsesif kompulsif davranışlara yol açabilir. Örneğin, belki bir erkek ve kız kardeşi travmatik olay olduğunda toprakta oynuyorlardı ve şimdi herkesi tamamen temiz ve kirden uzak tutma ihtiyacı hissediyor
Adım 8. Çocuğun diğer çocuklarla nasıl etkileşime girdiğine dikkat edin
Travma geçirmiş bir çocuk kendini yabancılaşmış hissedebilir ve başkalarıyla nasıl normal bir şekilde etkileşime geçeceğinden emin olmayabilir veya ilgilenmeyebilir. Veya diğer çocukları rahatsız edebilecek veya üzebilecek travmatik olay hakkında konuşmak veya tekrar etmek isteyebilirler.
- Travmatize olmuş bir çocuk, arkadaşlıklar ve uygun dinamiklerle mücadele edebilir. Akranlarına karşı aşırı derecede pasif hale gelebilir veya onları kontrol etmeye veya zorbalık etmeye çalışabilirler. Diğer çocuklar akranlarıyla bağlantı kuramadıklarını hissederek geri çekilirler.
- Cinsel istismara uğramış çocuklar oyunlarında istismarı taklit etmeye çalışabilirler, bu nedenle bir çocuğun travmadan sonra akranlarıyla nasıl oynadığını izlemek önemlidir.
Adım 9. Çocuk daha kolay irkilirse dikkat edin
Travma hipervijilansa neden olabilir ve çocuk her zaman "beklemede" olabilir. Bir çocuk rüzgardan, yağmurdan veya ani yüksek seslerden korkabilir veya birisi onlara çok yaklaşırsa korkabilir veya agresif görünebilir.
Adım 10. Bildirdikleri korkulara dikkat edin
Travma geçirmiş çocuklar yeni korkular geliştirme eğilimindedir ve bunlar hakkında yoğun bir şekilde konuşabilir veya endişelenebilir. Hiçbir şey korkuyu yatıştıramaz ve güvende olduklarına dair onlara güvence veremez gibi görünebilir.
- Örneğin, çocuk bir doğal afet yaşadıysa veya mülteciyse, çocuk ailesinin güvende olmayacağı veya yaşayacak bir yeri olmayacağı endişelerinden bahsedebilir.
- Travma geçirmiş bir çocuk, ailesinin güvenliğini saplantı haline getirebilir ve ailesini korumaya çalışabilir.
Adım 11. Kendine zarar verme veya intihar düşüncelerine dikkat edin
İntihara meyilli bir çocuk ölüm hakkında çok konuşmaya başlayabilir, eşyalarını dağıtabilir, sosyal aktivitelerden çekilebilir ve öldükten sonra ne yapacağınız hakkında konuşabilir.
- Bir travmadan sonra, bazı çocuklar ölüme takılıp kalırlar ve intihara meyilli olmasalar bile ölüm hakkında aşırı derecede konuşabilir veya okuyabilirler.
- Ailede bir ölüm varsa, ölümden bahsetmek her zaman bir intihar işareti değildir. Bazen bu sadece ölüm ve faniliği anlamaya çalıştıklarının bir işaretidir. Yine de, çok fazla oluyorsa, bir şeylerin yanlış olup olmadığını araştırmaya değer olabilir.
Adım 12. Çocukta kaygı, depresyon veya korkusuzluk belirtileri olup olmadığına dikkat edin
Sorun olabileceğini düşünüyorsanız, çocuğunuzu bir psikoloğa veya psikiyatriste götürün.
- Çocuğunuzun yeme alışkanlıklarını, uykusunu, ruh halini ve konsantrasyonunu izleyin. Bunlardan herhangi biri önemli ölçüde değişirse veya olağandışı görünüyorsa, araştırmak en iyisidir.
- Travma diğer koşulları taklit edebilir. Örneğin, bazı çocuklar, sıklıkla DEHB ile karıştırılan bir travma yaşadıktan sonra hiper, dürtüsel ve konsantre olamaz hale gelirler. Diğerleri, basit davranış sorunları olarak yanlış yorumlanabilecek, meydan okuyan veya saldırgan görünebilir. Bir şeyler yanlışsa, bir profesyoneli dahil edin.
Yöntem 4/4: İlerleme
Adım 1. Bir çocuk bu semptomlardan herhangi birini veya birkaçını göstermese bile, bunun üstesinden geldikleri anlamına gelmediğini unutmayın
Bir çocuk travmatik bir olaydan etkilenebilir, ancak ailesi için güçlü veya cesur olmaya yönelik yanlış yönlendirilmiş bir ihtiyaçtan veya başkalarını üzme korkusundan dolayı bu olayı içine hapsedebilir.
Adım 2. Travmatik bir olayın parçası olan bir çocuğa, olay boyunca yardımcı olmak için ekstra dikkatle bakılması gerektiğini varsayın
Etkinlikle ilgili duyguları hakkında konuşma fırsatlarına sahip olmalılar ve ayrıca olayla tamamen ilgisi olmayan eğlenceli şeyler yapma fırsatlarına sahip olmalıdırlar.
- Çocuğunuza korkuları, soruları veya konuşmak istedikleri şeyler olduğunda size gelebileceğini söyleyin. Çocuğunuz bunu yaparsa, tüm dikkatinizi ona verin ve duygularını onaylayın.
- Travmatik olay haberi yaptıysa (örneğin bir okulda silahlı saldırı veya doğal afet), çocuğunuzun medya kaynaklarına maruz kalmasını azaltın ve internet ve TV kullanımlarını izleyin. Olaya haberlerde tekrar tekrar maruz kalmak çocuğun iyileşmesini zorlaştırabilir.
- Duygusal destek sağlamak, çocuğunuzun travma geliştirme riskini azaltabilir veya travmayı olabileceğinden daha az şiddetli hale getirebilir.
Adım 3. Travma belirtileri hemen ortaya çıkmasa bile gözünüzü dört açın
Bazı çocuklar birkaç hafta hatta aylarca üzgün olduklarına dair kanıt vermeyebilirler. Çocuğu duygularını keşfetmesi ve ifade etmesi için acele etmekten kaçının. Bazı çocukların olanları anlaması zaman alabilir.
Adım 4. Mümkün olan en kısa sürede travma belirtileri için yardım isteyin
Bir çocuktan doğrudan sorumlu olanların tepkileri, tepkileri ve yetenekleri, çocuğun travmatik bir olayla baş etme becerisini etkiler.
Adım 5. Çocuğunuz, başa çıkmakta zorlanıyor gibi görünüyorsa bir danışman veya psikoloğa görünsün
Sevginiz ve desteğiniz çok yardımcı olsa da, bazen çocukların korkunç olaylardan kurtulmalarına yardımcı olmak için bundan daha fazlasına ihtiyacı vardır. Çocuğunuz için yardım istemekten çekinmeyin.
Adım 6. Çocuğunuz için ne tür bir terapinin doğru olacağına bakın
Çocuğunuzun iyileşmesine yardımcı olması muhtemel terapi türleri arasında psikoterapi, psikanaliz, bilişsel-davranışçı terapi, hipnoterapi ve göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) yer alır.
Travmatik olay birden fazla aile üyesinin başına geldiyse veya ailenin yardıma ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız, aile terapisine bakın
Adım 7. Tek başınıza başa çıkmaya çalışmayın
Çocuğunuza destek olmaya çalışmak sizin için doğal olsa da, tek başına gitmek, özellikle de travmatik olayı yaşadıysanız, sizin için daha da zorlaştıracaktır. Çocuğunuz sıkıntılı veya korkmuşsanız bunu anlayacak ve ipuçlarını sizden alacaktır, bu nedenle öz bakım bir zorunluluktur.
- Eşiniz ve arkadaşlarınız gibi sevdiklerinizle neler olup bittiği hakkında konuşmak için zaman ayırın. Duygularınız hakkında konuşmak, onlarla başa çıkmanıza ve daha az yalnız hissetmenize yardımcı olabilir.
- Siz veya sevdiğiniz biri çok zor bir süreçten geçiyorsa destek gruplarına bakın.
- Bunalmış hissediyorsanız, kendinize şu anda neye ihtiyacınız olduğunu sorun. Ilık bir duşa, bir fincan kahveye, sarılmaya, iyi bir kitapla 30 dakikaya mı ihtiyacınız var? Kendine iyi bak.
Adım 8. Çocuğunuzun başkalarıyla etkileşimini teşvik edin
Aile üyeleri, arkadaşlar, terapistler, öğretmenler ve diğerleri, çocuğunuzu ve ailenizi travmatik olayın ardından başa çıkma konusunda destekleyebilir. Yalnız değilsin, çocuğun da değil.
Adım 9. Çocuğunuzun sağlığını destekleyin
Bir rutini mümkün olan en kısa sürede eski haline getirmeye çalışarak, çocuğunuzu besleyici bir diyetle beslemeye devam ederek ve çocuğunuzun sağlıklı olması için kendi yaşıtlarıyla ve vücut hareketleriyle bağlantı kuran oyun ve egzersiz programlarını sürdürmesine yardımcı olarak çok yardımcı olabilirsiniz.
- Çocuğunuzu günde en az bir kez hareket ettirmeye çalışın (yürüyüş, parka gitme, yüzme, trambolinde atlama vb.).
- İdeal olarak, çocuğunuzun tabağının 1/3'ü yemeyi sevdiği meyve ve sebzelerle dolu olmalıdır.
Adım 10. Çocuğunuz için burada ve şimdi müsait olun
Çocuğunuzun şu anda neye ihtiyacı var? Bugün onları nasıl destekleyebilirsiniz? Geçmişle başa çıkmak nasıl önemliyse, şimdinin tadını çıkarmak da önemlidir.
İpuçları
- Bir çocuğa travmatik bir deneyim yaşayarak yardım etmeye çalışıyorsanız, travmanın çocukları nasıl etkilediği hakkında daha fazla bilgi almak faydalı olabilir. Çocuğunuzun neler yaşadığını ve genel refahını geri kazanmasına yardımcı olmak için neler yapabileceğinizi daha ayrıntılı olarak açıklayan hükümet veya güvenilir tıbbi sitelerden kitaplar ve çevrimiçi bilgiler okuyun.
- Travmatik bir olaydan sonra toparlanamayan bir çocuk, olaydan önce gelişme yolundan farklı şekilde gelişebilir. Zihindeki duygusal ve dil işleme ve hafızadan sorumlu alanlar, travmanın bir sonucu olarak özellikle ağır darbe alır ve beynin bu alanlarındaki değişiklikler uzun süreli olabilir ve kısa sürede okul, oyun ve arkadaşlıkları etkileyebilir.
- Çizim ve yazma, çocukların savunmasızlıklarını, mutsuzluklarını ve olayla ilgili anılarını ifade etmeleri için çok terapötik araçlar olabilir. Bir profesyonel bunları bir yanıt olarak yönlendirebilirken, çocuğu herhangi bir zamanda bu araçları duygularını ifade etme biçimi olarak kullanmaya teşvik edebilirsiniz. Travmatik olaylardan kurtulan çocuklara ve zor durumlarla nasıl başa çıktıklarına dair hikayeler de yardımcı olabilir.
Uyarılar
- Travma, istismar gibi devam eden deneyimlerden kaynaklanıyorsa, çocuğu derhal istismarın kaynağından uzaklaştırın ve yardım alın ve istismardan uzaklaştırın.
- Bir çocuk bu belirtilerden herhangi birini yaşarsa ve görmezden gelinirse, çocuk psikolojik sorunlar yaşayabilir.
- Travmatik deneyimin bir belirtisi olabilecek yeni kötü davranışlara kızmayın; çocuk ona yardım edemez. Travmatik olayın neden olduğu kötü davranışların kökenini bulun ve bunlar üzerinde çalışın. Uyuma ve ağlamayı içeren davranışlara karşı özellikle dikkatli ve duyarlı olun (ve çocuk uyumakta aşırı güçlük çektiğinde veya ağlamaktan kendini alıkoymakta güçlük çektiğinde kızmayın).